> #01006 มือใหม่ปลูกเฟิน || Back

#01006 : มือใหม่ปลูกเฟิน

สิ่งที่มือใหม่ปลูกเฟิน ถามกันมาเยอะ ทั้งใน webboad และถามมาเป็นการส่วนตัว ส่วนใหญ่ต้องการคำแนะนำสำหรับการเริ่มต้นปลูกเฟิน ควรต้องพิจารณาอะไร ปรับสภาพแวดล้อมอย่างไร เป็นต้น ในบทความพิเศษนี้ จึงขอรวบรวมข้อแนะนำ ทั้งความเห็นส่วนตัว จากหนังสือหรือแหล่งข้อมูลต่าง รวมทั้งที่เพื่อนๆ สมาชิกแนะนำกันมา
เรื่องนี้ อาจจะต้องเล่ากันยาวสักหน่อย เอาเป็นว่า คราวนี้ (22-03-45) ขอเล่าถึง 3 หัวข้อ ดังนี้

การจัดสภาพแวดล้อม
การเลือกหาเฟินมาปลูก
ทำความเข้าใจกับเฟินแต่ละชนิด

การจัดสภาพแวดล้อม

เฟินส่วนมาก ต้องการความชุ่มชื้นในบรรยากาศรอบๆ มากกว่าปริมาณในเครื่องปลูกที่ชุ่มโชก สำหรับมือใหม่แล้ว ควรสำรวจและปรับสภาพแวดล้อมของบริเวณที่จะปลูกเฟินก่อน มีหลายวิธี


[Image : Mr. CHATT]
การปลูกต้นไม้ไว้รวมกัน วางใกล้ๆ กัน ต้นไม้แต่ละต้นจะช่วยกันรักษาความชื้นรอบๆ ไว้ให้แก่กัน หรือเลือกประเภทต้นไม้ที่คายน้ำในปริมาณมากๆ เช่น พวกปาล์ม สาวน้อยปะแป้ง อโกลนีมา ฟิโลเดนดรอน บางที่ แม้จะเป็นที่ร่ม อาจเนื่องจากมีหลังคาคลุม หรือมีเงาตึกหรือตัวบ้าน ก็ใช่ว่าจะมีความชุ่มชื้นพอ หากบริเวณรอบๆ นั้น แทบไม่มีต้นไม้เลย ก่อนเอาเฟินเข้ามาปลูก ควรปลูกไม้ชนิดอื่นๆ ให้รอบๆ บริเวณก่อนค่อยนำเฟินเข้ามาปลูก ก็จะเป็นการดีกว่า

คุณ Chatt กับ คุณ Zup แนะนำมาเหมือนกัน คือ ให้นำอิฐมอญ หรืออิฐแดง มาวางซ้อนเป็นกำแพง ช่วยเก็บความชื้น ส่วนคุณ Zup คอยเติมความชื้น ด้วยการ ใช้ขวดน้ำพลาสติคเจาะรูเล็กๆ ให้น้ำรั่วซึมหยด แล้วนำไปตั้งบนกำแพงอิฐดังกล่าว ให้น้ำซึมหยอดออกมาช้าๆ ช่วยหล่อน้ำให้เกิดความชุ่มชื้นอยู่ตลอด

การปูพื้นบริเวณด้วยอิฐมอญ หรือกระถางต้นไม้วางบนอิฐมอญ ก็เป็นการช่วยเพิ่มความชื้นรอบๆ เฟินได้ เพราะอิฐมอญจะดูดซับน้ำเอาไว้และจะระเหยไอน้ำออกมา เมื่ออากาศรอบๆ แห้ง โดยเฉพาะบ้านที่เทคอนกรีตพื้นเป็นลาน หรือปูกระเบื้องเซรามิคอีกต่างหาก พื้นชนิดนี้ยิ่งต้องหาอิญหรือไม้มารองก้นกระถาง เพราะพื้นจะดูดซับความร้อน หากโดนแดดส่อง อิฐจะช่วยทำให้ก้นกรถางต้นไม้ไม่โดนความร้อนโดยตรงจากพื้น หากมีแผ่นไม้ก็ใช้แทนอิฐมอญได้เช่นกัน


[Image : ที่บ้าน Mr. CHATT]

 

ส่วนคุณเล็ก ใช้ระบบพ่นหมอก (Mist nozzle) หรือหัวพ่นน้ำแบบฝนเทียม (Sprinkeer) ช่วยรดน้ำและเพิ่มความชื้นในอากาศรอบบริเวณ ทำให้ปลูกเฟินได้งามสมใจจริงๆ

สำหรับไม้แขวน สามารทำได้หลายวิธี เช่น หาภาชนะใส่น้ำมาตั้งใต้กระเช้า หรือแขวนไว้เหนือบ่อน้ำหรือแอ่งน้ำ จะทำน้ำตกช่วยด้วยก็ได้หากมีพื้นที่พอ

การจัดหาภาชนะใส่น้ำมาตั้งวางใกล้ ก็เป็นวิธีที่พอช่วยได้ หากไม่มีลมพัดจัด ไอน้ำที่ระเหยออกมาจากภาชนะ สามารถให้ความชุ่มชื้นกับเฟินได้เป็นอย่างดี

การเลือกหาเฟินมาปลูก

มือใหม่หลายคน เริ่มต้นซื้อเฟิน จากต้นเล็กๆ ราคาย่อมเยาว์มาปลูก แต่แท้ที่จริงแล้ว หากยังไม่คุ้นเคยกับเฟินดีพอ และสภาพแวดล้อมก็ยังไม่เหมาะสมกับการปลูกเฟินด้วยแล้ว ยิ่งทำให้เฟินต้นเล็กๆ ซึ่งยังไม่ทนทาน หรือยังปรับตัวกับสภาพแวดล้อมใหม่ไม่ได้นั้น กลับตายไปได้ง่าย ง่ายกว่าการซื้อเฟินที่มีขนาดต้นหรือพุ่มใหญ่สักหน่อย ที่ดูแข็งแรงและสามารถปรับตัวกับสภาพแวดล้อมใหม่ๆ ได้เก่งกว่า

หลายคนก็ให้เหตุผลว่า เลือกต้นเล็ก ราคาถูกหน่อย หากตายจะได้ไม่ต้องเสียดายเงินมากนัก แต่เอาเข้าจริงๆ กลับทำให้มือใหม่หลายๆ คน เข็ดกับการปลูกเฟิน เพราะซื้อแต่ต้นเล็กๆ มาทีไร ตายเรียบทุกที ก็เลยทำให้เบื่อและเลิกปลูกเฟินอีกต่อไป

แต่หากเลือกเฟินที่ราคาไม่สูงมาก เลือกชนิดที่เลี้ยงง่าย ทนทาน เลือกต้นที่สมบูรณ์และใหญ่สักหน่อย จะช่วยให้รู้สึกว่า การเลี้ยงเฟินไม่ใช่เรื่องที่ยุ่งยากมากนัก และมีกำลังใจ ที่จะมองหาเหินชนิดอื่นๆ นำเข้ามาปลูกเพิ่มอีก

เฟินแนะนำ สำหรับมือใหม่จริงๆ ทั้งที่ไม่เคยเลี้ยงเฟินมาก่อนเลย หรือเคยเลี้ยงมาเยอะแล้วและทำตายมานักต่อนักแล้ว ลองเลือกเฟินที่เลี้ยงง่าย ตัวอย่างเช่น

เฟินใบมะขาม (Nephrolepis sp.) เป็นเฟินในสกุลนี้ เป็นเฟินที่เลี้ยงง่าย ต้องการแสงรำไรถึงแสงมาก ทนทานและโตเร็ว

เฟินข้าหลวง (Asplenium nidus) เฟินชนิดนี้ มีกันแทบทุกบ้าน (พอๆ กับต้นมะม่วงตามบ้านใน กทม.) เลี้ยงง่าย โตเร็ว ยกเว้นแต่คุณทำอะไรผิดพลาดมากเกินที่สวรรค์ให้อภัย เทวดาจึงได้มาขอนำเอาเฟินข้าหลวงของคุณกลับไป

เฟินเงิน หรือเฟินหิรัญ (Pteris sp.) เฟินสกุลนี้ ก็เป็นอีกสกุลหนึ่งที่เลี้ยงง่าย ไม่ยากเกินไปนัก และมีหลายชนิดให้เลือกหามาปลูกเลี้ยง

สำหรับเฟินชนิดอื่น ถึงจะไม่ได้แนะนำ แต่หากมือใหม่อย่างคุณจะซื้อมาก็ไม่ว่ากัน ขอเพียงให้คุณศึกษาทำความเข้าใจกับเขาสักหน่อย มีอะไรบ้างที่เราควรต้องทำความเข้าใจกับเฟินแต่ละชนิด ดังในหัวข้อต่อไป


เฟินข้าหลวง Asplenium nidus [ภาพ ZUP]


เฟินใบมะขาม Nephrolepis sp.


เฟินหางไก่ Pteris multifida ในสกุลเฟินเงิน หรือเหินหิรัญ

ทำความเข้าใจกับเฟินแต่ละชนิด


เฟินบางชนิด เหมาะที่ปลูกเป็นกระเช้าแขวน บางชนิดปลูกลงดินหรือในกระถาง ขึ้นอยู่กับประเภทของเฟิน
[ภาพ สวนพิมพ์ทรัพย์]

- ประเภทของเฟิน หมายถึง ประเภทของเฟินตามลักษณะนิเวศวิทยา หรือ เฟินชนิดนั้นในสภาพธรรมชาติเขาอยู่อย่างไร
ไม่ว่าคุณจะเป็นมือใหม่ หรือมือเก๋าแค่ไหน สิ่งที่ควรต้องรู้สำหรับเฟินแต่ละชนิดที่เอาเข้ามาปลูก ก็คือ ประเภทของเฟิน ต้องรู้ให้ได้ว่า เป็นเฟินดิน เฟินเกาะหิน เฟินเกาะอาศัย เฟินน้ำ ชอบแดดมากหรือน้อย ชอบน้ำมากหรือน้ำน้อย เหล่านี้เป็นต้น เพราะหากคุณไม่รู้ข้อมูลของเฟินต้นนั้นเลย คุณก็ต้องลองเสี่ยงสุ่มปลูกไปก่อน หากอาการไม่ดี ก็ต้องหากทางแก้กันไปเรื่อยๆ จนกว่าเฟินนั้นจะมีอาการดีขึ้น

- แล้วจะรู้ได้อย่างไรว่า เป็นประเภทไหน
โดยปกติแล้ว เฟินที่มีจำหน่ายทั่วไป ไม่ยากที่คุณจะสืบค้นให้ได้ว่า เป็นเฟินประเภทไหน โดยอาจจะอาศัยสอบถามจากคนขาย สอบถามจากผู้รู้ท่านอื่น ทั้งประเภท ชนิดและวิธีการปลูกเลี้ยง แต่หากเป็นเฟินที่ไม่ค่อยเห็นได้ง่ายทั่วไป ก็อาจจยากสักหน่อย และคุณอาจจะต้องสืบหาแหล่งข้อมูลต่างๆ ให้มากขึ้น
นอกจากนี้ การไปเยี่ยมสวนหรือโรงเรือนที่มีการปลูกเฟิน ไปเยี่ยมสวนต้นไม้ที่บ้านเพื่อน การได้ไปท่องเที่ยวในสวนสาธารณะที่มีเฟินนำมาปลูกประดับ รวมถึงสวนป่าธรรมชาติในประเทศของเรา เหล่านี้ก็จะช่วยให้คุณได้ข้อมูลวิธีการปลูกเลี้ยง หรือการเจริญเติบโตในสภาพแวดล้อมต่างๆ ซึ่งจะช่วยให้คุณนำมาประยุกต์กับการจัดสวนปลูกเฟินของคุณได้เป็นอย่างดี

- ถ้าหากไม่รู้ เป็นเฟินประเภทใด และในธรรมชาติเขาอยู่อย่างไร ปัญหานี้ อาจทำให้เกิดความเข้าใจผิดในการปลูกเลี้ยง
- วิธีการปลูก บางชนิดอาจจัดกลุ่มรวมกัน ปลูกเลี้ยงและดูแลด้วยกันได้ บางชนิดอาจจะต้องแยกออกไปปลูกและดูแลต่างหาก สำหรับเฟินแต่ละชนิด แต่ละสกลุ ปลูกเลี้ยงอย่างไร ในเวบนี้ ได้พยายามสอดแทรกเนื้อหาส่วนนี้เอาไว้ในหน้าของเฟินชนิด-สกุล นั้นๆ แต่อาจจะยังไม่ครบทุกชนิด-สกุล ซึ่งจะพยายามนำข้อมูลใส่เพิ่มเติมเข้าไปเรื่อย


ห้วยซองกาเรีย ลงเรือ ล่องแพไม้ไผ่ ไปดูเฟินป่าในธรรมชาติ ไปดูเฟินอยู่อย่างไรสภาพธรรมชาติ
ดูเพิ่มเติมใน เที่ยวป่า ดูเฟินในธรรมชาติ

หากมีข้อมูลเพิ่มเติม จะนำมานำเสนอกันในโอกาสต่อไป

> #01006 มือใหม่ปลูกเฟิน || Back